คอลัมน์ “เสพสม”

เสพสมบ่มิสม วันที่ 13 มกราคม 2564

ยา หลังวัยหมดประจำเดือน การบำบัดด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนในช่องคลอด อาจช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อในท่อปัสสาวะและช่องคลอด 

เอสโตรเจน ในช่องคลอดมาในรูปแบบของครีม ยาเหน็บ ยาเม็ดหรือวงแหวนและสามารถปรับปรุงอาการของกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกินได้อย่างมีนัยสำคัญ ยาที่ช่วยผ่อนคลายกระเพาะปัสสาวะสามารถช่วยบรรเทาอาการของกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกินและลดอาการปัสสาวะเล็ดได้ ยาเหล่านี้ อาทิ ยาโทลเทอ โรดีน เช่น เดทรอล,ยาอ็อกซีบูไทนิน ซึ่งเป็นยาเม็ดชื่อดิโทรพิน เอ็กซ์แอล, ยาทรอสเปียม เช่น แซงก์ตูร่า, ยาโซลิเฟนาซิน เช่น เวสิแคร์, ยาดาริเฟนาซิน เช่น อีนาเบลกซ์, ยามีราบีกรอน เช่น เมียร์บีทริก และยาฟีโซเทโรไดน์ เช่น โทเวียซ

ผลข้างเคียง ที่พบบ่อยของยาเหล่านี้ ได้แก่ ตาแห้งและปากแห้ง แต่การดื่มน้ำเพื่อดับความกระหายน้ำอาจทำให้อาการกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกินรุนแรงขึ้น อาการท้องผูกซึ่งเป็นผลข้างเคียงอื่น ๆ ที่อาจทำให้อาการกระเพาะปัสสาวะแย่ลงได้ การรับประทานยาเม็ดชนิดออกฤทธิ์เนิ่นแบบหนึ่ง ยาเม็ดชนิดนี้มีการปลดปล่อยตัวยาออกมาเป็นระยะ เป็นระยะเวลานาน รวมทั้งแผ่นแปะผิวหนังหรือเจลอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงน้อยลง

แพทย์ของท่านอาจแนะนำให้ท่านจิบน้ำปริมาณเล็กน้อยหรืออมขนมที่ไม่มีน้ำตาลหรือเคี้ยวหมากฝรั่งที่ไม่มีน้ำตาล เพื่อบรรเทาอาการปากแห้งและใช้ยาหยอดตาเพื่อให้ดวงตาของท่านชุ่มชื้น การเตรียมผลิตภัณฑ์ที่ไม่ต้องสั่งโดยแพทย์เช่นน้ำลายเทียมผลิตภัณฑ์ไบโอทีน อาจเป็นประโยชน์สำหรับอาการปากแห้งในระยะยาว เพื่อหลีกเลี่ยงอาการท้องผูก  แพทย์ของท่านอาจแนะนำให้รับประทานอาหารที่มีเส้นใยสูงหรือใช้ยาที่ทำให้อุจจาระนิ่ม ออกฤทธิ์ช่วยลดแรงตึงของผิวอุจจาระ ทำให้น้ำและไขมันไม่ซึมเข้าได้ง่าย อุจจาระนิ่มลง ใช้เป็นยาระบาย บรรเทาอาการท้องผูก

การฉีดยาเข้ากระเพาะปัสสาวะ ยาโบทูลินัมท็อกซิน (Botulinum Toxin) เรียกอีกอย่างว่าโบท็อกซ์เป็นโปรตีนจากแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรคโบทูลิซึม ใช้ในปริมาณเล็กน้อยที่ฉีดเข้าไปในเนื้อเยื่อของกระเพาะปัสสาวะโดยตรง  โปรตีนนี้จะช่วยคลายกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะ การศึกษาแสดงให้เห็นว่าอาจเป็นประโยชน์สำหรับภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่อย่างรุนแรง ผลการรักษาเป็นแบบชั่วคราว โดยทั่วไปจะใช้เวลาหกเดือนหรือมากกว่านั้น แต่จำเป็นต้องฉีดซ้ำ ผลข้างเคียงจากการฉีดยาเหล่านี้ ได้แก่ การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะและปัสสาวะไม่ออก  หากท่านกำลังพิจารณาการรักษาด้วยโบท็อกซ์ ท่านควรยอมรับและสามารถใส่สายสวนปัสสาวะได้เองหากมีอาการปัสสาวะคั่งหรือไม่ออก

การกระตุ้นเส้นประสาท การผ่าตัดปลูกถ่ายอุปกรณ์ไฟฟ้ากระตุ้นเส้นประสาทส่วนปลายบริเวณกระดูกสันหลังส่วนกระเบนเหน็บ (sacral nerve stimulator) ซึ่งสามารถควบคุมกระแสประสาทไปยังกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ควบคุมการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ และสามารถปรับปรุงอาการกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกินได้ ขั้นตอนหนึ่งใช้ลวดเส้นเล็ก ๆ วางไว้ใกล้กับเส้นประสาทส่วนปลายบริเวณกระดูกสันหลังส่วนกระเบนเหน็บ ซึ่งส่งสัญญาณไปยังกระเพาะปัสสาวะของท่านโดยที่พวกมันผ่านใกล้กระดูกก้นกบของท่าน

ขั้นตอนการผ่าตัดแบบมีความรุนแรงน้อยที่สุดนี้  มักทำด้วยการทดลองใช้ลวดชั่วคราวที่ฝังไว้ใต้ผิวหนังบริเวณหลังส่วนล่างของท่าน บางครั้งอาจทำเป็นขั้นตอนก้าวหน้าซึ่งมีการฝังอิเล็กโทรดถาวรและทำการทดลองที่ยาวนานขึ้น จากนั้นแพทย์ของท่านจะใช้อุปกรณ์มือถือที่เชื่อมต่อกับลวดเพื่อส่งแรงกระตุ้นไฟฟ้าไปยังกระเพาะปัสสาวะของท่านคล้ายกับสิ่งที่เครื่องกระตุ้นหัวใจทำกับหัวใจ หากช่วยในอาการของท่าน เครื่องกำเนิดชีพจรแบบถาวรที่ใช้พลังงานจากแบตเตอรี่จะได้รับการปลูกถ่ายเพื่อช่วยควบคุมจังหวะของเส้นประสาท.

.........................
ศ.น.ท.ดร.นพ.สมพล เพิ่มพงศ์โกศล